Waarom je beter geen voedingsmiddelen uit de keuken in je haar kunt gebruiken
De keuken is een populaire plek om te experimenteren. Denk bijvoorbeeld aan DIY (do it yourself)-haarbehandelingen. Het gebruik van voedselingrediënten op haar is op zich helemaal niet ongebruikelijk. In feite wordt voedsel al eeuwenlang gebruikt als een standaard onderdeel van de schoonheidsregimes van vrouwen. Tijdens het Victoriaanse tijdperk was het bijvoorbeeld heel gewoon dat vrouwen eieren gebruikten om hun haar te reinigen. Ze braken een ei boven hun hoofd, masseerden het in tot het schuimde en spoelden het vervolgens uit. In de jaren ‘70 van de vorige eeuw was bier een van de meest populaire voedselingrediënten om in het haar te gebruiken. En misschien heeft je overgrootmoeder wel olijfolie gebruikt, want dat werd voor alles gebruikt in die tijd. Tegenwoordig zijn rijstwater, baking soda en (appel)azijn heel populair. Maar wanneer je glanzende krullen met mooie clumps wilt, bereik je dat niet door zomaar deze voedingsmiddelen in je haar te smeren. We leggen graag uit waarom.
Wanneer het gaat om het gebruik van rauwe ingrediënten zoals avocado, kokosolie, eieren en rijstwater denken velen van ons: 'oh dat gebruiken we gewoon in de keuken, dus dan is het ook wel goed voor je haar'. We geloven dat we het beste resultaat behalen door rechtstreeks naar de pure ingrediënten te gaan, maar schijn bedriegt. Het 'verplaatsen' van voedselingrediënten van de keuken naar je haar klinkt misschien heilzaam, maar de moleculen zijn veel te groot om het haar binnen te dringen. Dit soort ingrediënten zijn bedoeld om je lichaam te voeden, niet om in je haar te smeren. Ook al zien we vaak dezelfde ingrediënten terug in onze haarproducten, onthoud dan dat ze zijn aangepast om te kunnen doordringen in het haar.
Heel simpel: als we een gepureerde avocado op ons haar aanbrengen, dan gaat het niet veel meer doen dan het tijdelijk zacht en glanzend maken. Het haar binnendringen doet het niet. Ditzelfde geldt voor rijstwater. De moleculen die in dit water zitten zijn simpelweg te groot om echt functioneel te zijn en liggen alleen maar op het haar, om vervolgens hiervan af te glijden wanneer het in contact komt met water. Een product met rijst moleculen dat wél functioneel is, is bijvoorbeeld de Rice Pudding van Ecoslay. De moleculen die hierin zitten zijn zo bewerkt dat ze wel functioneel worden. Maar wat zijn moleculen nu eigenlijk? Je leest het hieronder.
Macro versus micro
De wetenschap op het gebied van haarverzorging is in het afgelopen decennia enorm geëvolueerd. Inmiddels weten we welke ingrediënten goed werken werken en welke niet. Macromoleculen zoals eiwitten, koolhydraten, en oliën (lipiden) zijn grote moleculen en moeten via onze stofwisseling een chemische verandering in ons spijsverteringsstelsel ondergaan, voordat we ze op kunnen nemen en gebruiken in ons lichaam. De moleculen zijn groot, dus moeten worden afgebroken tot kleinere en eenvoudigere micromoleculen, voordat ze kunnen binnendringen in onze bloedbaan en worden getransporteerd naar waar het lichaam ze het meest nodig heeft.
Hetzelfde geldt wanneer je deze grote moleculen aanbrengt op het haar. Wanneer je ze zo op het haar aanbrengt, vindt er geen chemische verandering plaats om opname in het haar mogelijk te maken. Macromoleculen, grote moleculen dus, bedekken het haar gewoon. Ze kunnen de oppervlaktekenmerken van het haar veranderen, maar alleen tijdelijk.
Poriegrootte en molecuulgrootte
Wanneer je iets op je haar aanbrengt, is de buitenste laag van elke haar het eerste punt van contact. Deze laag heeft kleine poriën waar alleen micromoleculen doorheen kunnen om de binnenste delen van de haarvezel te bereiken. Levensmiddelen bestaan uit grote moleculen en kunnen dus niet doordringen tot die binnenste delen. De diameter van een ei-eiwit molecuul is bijvoorbeeld ongeveer 25 honderdste millimeter (ja dat is heel klein, maar toch niet klein genoeg) en past daardoor niet door de poriën van de haarschubben. Geen blender of keukenmachine in je keuken die daar iets aan kan veranderen. Eiwitten zullen eerst bewerkt moeten worden, voordat ze geabsorbeerd kunnen worden in het haar.
Je hebt vast wel eens producten voor krullend haar gezien waarbij staat 'met gehydrolyseerde aminozuren'. Dit zijn chemisch bewerkte eiwitten, wat betekent dat de moleculen van het eiwit kleiner zijn gemaakt zodat het eiwit kan worden opgenomen in het haar. Voedsel, in zijn ruwe, originele vorm zoals bijvoorbeeld banaan (ook heel populair binnen de krullenwereld) kan dus nooit gebruikt worden zoals speciaal gemaakte verzorgingsproducten als bijvoorbeeld de Banana Cream van Ecoslay. Haar kan namelijk niet kauwen, verteren en voedingsstoffen opnemen uit rauwe, nauwelijks afgebroken voedingsproducten. Wanneer je dit soort ingrediënten in een ingrediëntenlijst ziet staan, onthoud dan dat ze zijn bewerkt tot hun meest bruikbare en opneembare onderdelen.
Praktijkvoorbeelden
Hieronder vind je een paar voorbeelden van voedingsmiddelen die jij wellicht gebruikt of wilt gaan gebruiken voor je krullende haar en welk effect ze hebben.
Lijnzaad
Lijnzaad kan heel fijn zijn als je er zelf gel van maakt. Het kost misschien een euro om een fles te maken, maar het gaat op zijn best twee weken mee en de rest spoel je weg.
Rijstwater
Voedselproteïnebehandelingen, zoals met rijst- en pastawater, kunnen worden gezien als zeer lichte gels. Ze geven het haar wat stevigheid tijdens de styling, maar de moleculen kunnen niet in de haar doordringen en liggen er dus gewoon bovenop. Als het haar eenmaal weer nat wordt, zullen de waterstofbruggen breken, verdwijnt de proteïne (dit glijdt van het haar af) en verliest het haar zijn stevigheid.
Azijn en baking soda
De pH-waarde van zowel azijn als baking soda is extreem hoog en trekt olie uit het haar wat leidt tot haarbreuk. Vergelijk het met een open schaafwond zonder verband die je aan de lucht laat drogen en je er dan spanning op zet. Je kunt hydrateren wat je wilt, bijvoorbeeld met een masker, maar het strippen van het haar (en dan met name de buitenlaag) door de hoge zuurgraad van azijn is zo stressvol voor je haar dat het onherroepelijk leidt tot haarbreuk. Geen aanrader dus!
Kant-en-klare oplossingen
Toch zijn er ook kant-en-klare oplossingen waarbij voedingsmiddelen zijn verwerkt in haarproducten zoals:
